Trądzik zwyczajny a trądzik różowaty - jak je rozróżnić? Zapytaliśmy o to Alicję Śliwowską znaną jako dr Scura

Zacznijmy od podstaw

U większości osób trądzik (łac. acne) pojawia się w wieku młodzieńczym, dlatego przez wiele lat był uważany za coś normalnego, związanego z okresem dojrzewania płciowego. Coraz częściej jednak acne występuje u coraz starszych osób, które mają lata szkolne już dawno za sobą.

Acne tarda, czyli trądzik ludzi dorosłych (TLD) pojawia się najczęściej po ukończeniu 25 roku życia lub jest kontynuacją trądziku młodzieńczego. Często ma on złożoną etiopatogenezę, a znalezienie przyczyny bywa skomplikowane i czasochłonne. Trądzik występuje najczęściej w obszarach ciała bogatych w gruczoły łojowe, czyli twarz, skalp, plecy i klatka piersiowa.

Trądzik różowaty (łac. rosacea) to przewlekła choroba skóry o charakterze zapalnym. Najczęściej dotyka osób po okresie dojrzewania, występuje częściej u kobiet, niż u mężczyzn, ale u panów jego przebieg jest zwykle cięższy. Stan skóry osób dotkniętych trądzikiem różowatym może okresowo polepszać się lub pogarszać, co jest zależne od wielu czynników.

Najczęstszą lokalizacją zmian typowych dla trądziku różowatego jest skóra twarzy, choć może występować także na ramionach, małżowinach usznych, klatce piersiowej czy plecach. Rzadką odmianą rosacea jest jego postać oczna, która bywa mylona z zapaleniem spojówek.

Rosacea vs. acne – przyczyny powstawania

Skupimy się teraz na różnicach pomiędzy trądzikiem zwyczajnym a różowatym.

Wśród najważniejszych przyczyn występowania acne wymienia się nadmierną aktywność gruczołów łojowych, nieprawidłowy skład sebum, wzmożoną keratynizację ujść mieszków włosowych oraz zaburzoną równowagę mikrobioty skóry. Warto podkreślić, że trądzik jest chorobą wynikającą z zaburzeń w obrębie jednostki włosowo-łojowej, więc to choroba skóry, ale wpływ na jej powstawanie i przebieg ma funkcjonowanie całego organizmu.

Trądzik różowaty z kolei to choroba o podłożu naczyniowym. Obserwuje się tu wzmożoną neoangiogenezę (proces tworzenia nowych naczyń krwionośnych). W rosacea immunologia skóry nie działa prawidłowo, a wspomniany organ reaguje zbyt mocno na poszczególne bodźce.

W przeciwieństwie do trądziku zwyczajnego, zmiany skórne typowe dla rosacea ulegają nasileniu pod wpływem działania tzw. triggerów, wśród których wymienia się wysokie i niskie temperatury, promieniowanie UV, ostre i gorące dania, gorące napoje, stres, alkohol czy wysokie i niskie temperatury. Wspomniane triggery (z wyjątkiem promieniowania UV, stresu czy alkoholu) nie powinny znacząco nasilać z kolei zmian skórnych u osób z acne.

Morfologia zmian skórnych w rosacea i acne

Kolejna ważna kwestia to morfologia zmian. W acne podobnie jak w rosacea, postać zapalna choroby cechuje się występowaniem zmian o charakterze grudek i krost, choć w trądziku różowatym krosty nie są wypełnione treścią ropną, jak w przypadku trądziku zwyczajnego.

W postaci niezapalnej acne obserwuje się powstawanie zaskórników otwartych i zamkniętych, natomiast w rosacea faza niezapalna cechuje się występowaniem utrwalonego rumienia i teleangiektazji, czyli drobnych, rozszerzonych (ale nie popękanych!) naczyń krwionośnych.

W większości przypadków skóry z trądzikiem różowatym nie borykają się z zaskórnikami otwartymi i zamkniętymi, choć u wielu osób wspomniane zmiany skórne występują w strefie T i mogą towarzyszyć rosacea, który zajmuje obszar policzków i nosa.

Produkcja sebum i stan bariery naskórkowej

U osób z acne obserwuje się nadmierną aktywność gruczołów łojowych, a o ile pojawia się u nich wzmożona reaktywność skóry, to wynika ona z nieprawidłowej pielęgnacji i zaburzenia funkcjonowania bariery naskórkowej.

U osób z trądzikiem różowatym sekrecja sebum bywa ograniczona, natomiast reaktywność skóry jest cechą bardzo charakterystyczną, bowiem choroba ta dotyka najczęściej osób ze skórą naczyniową, cienką i wrażliwą (choć zdarzają się odstępstwa od tej reguły). Co więcej, u osób dotkniętych trądzikiem różowatym obserwuje się wzmożoną przeznaskórkową utratę wody.

Mikrobiota skóry

Ważnym aspektem jest też równowaga mikrobioty skóry, która jest często zaburzona zarówno w przypadku rosacea, jak i acne. U osób z trądzikiem, zwyczajnym obserwuje się przerost C. acnes i spadek różnorodności stratum microbium. U pacjentów dotkniętych trądzikiem różowatym z kolei ważnym czynnikiem jest kolonizacja skóry przez nużeńca, a właściwie bakterię Bacillus oleronius, dla której nużeniec jest swojego rodzaju nośnikiem.

Warto podkreślić, że choć nużeniec pełni istotną rolę w etiopatogenezie rosacea, to nużyca nie jest identyczna z rosacea. W nużycy nie ma podłoża naczyniowego zmian, a te wspomniane wyglądają dość jednorodnie i często powodują świąd skóry.

Różnice terapeutyczne i pielęgnacyjne

Kolejna różnica to możliwości terapeutyczne. Acne jest dermatozą, którą w znacznej większości przypadków można całkowicie wyleczyć. W przypadku rosacea nie jest to możliwe, a sukcesem terapeutycznym jest wprowadzenie tej dermatozy w stan remisji.

W farmakoterapii postaci rumieniowo-teleangiektatycznej rosacea dobrze sprawdza się iwermektyna, natomiast w przypadku postaci zapalnej (grudkowo-krostkowej) lekarz może zalecić wprowadzenie nadtlenku benzoilu lub metronidazolu. Nadtlenek benzoilu dobrze sprawdza się również w terapii trądziku zwyczajnego. Dobrze dobrana pielęgnacja w przypadku obu dermatoz jest niezwykle ważna.

W trądziku zwyczajnym zaleca się stosowanie kwasów, retinoidów, niacynamidu czy kwasu azelainowego. W rosacea z kolei warto wybierać kwas traneksamowy, również kwas azelainowy i niacynamid w niskim stężeniu. W obu wspomnianych chorobach skóry warto kłaść nacisk na delikatne, ale dokładne oczyszczanie, stosowanie antyoksydacji oraz wspieranie regeneracji bariery naskórkowej.

Podłoże naczyniowe w trądziku zwyczajnym?

O ile trądzik zwyczajny nie ma związku z podłożem naczyniowym, o tyle warto zwrócić uwagę na wspólny mianownik tych dwóch dermatoz. W acne, w miejscu występowania zmian zapalnych również obserwuje się wzmożoną neoangiogenezę, co z resztą jest przyczyną tworzenia się erythemy pozapalnej (ang. post-inflammatory erythema, PIE), ale jest to proces miejscowy i nie dotyczy tak dużych obszarów skóry, jak w trądziku różowatym.

Jeśli macie dodatkowe pytania, zachęcamy do kontaktu w komentarzach pod tym artykułem lub w bezpłatnych poradach kosmetologicznych na stronie sklepu internetowego Topestetic.