Fototoksyczność i fotoalergia- co to znaczy? 2019

Fototoksyczny czy fotoalergiczny?

Na pozór może się wydawać, że te dwa hasła to synonimy i bardzo często można się spotkać z ich zamiennym stosowaniem. W rzeczywistości odczyn fototoksyczny i fotoalergiczny to nie to samo. Cechą wspólną obu tych odczynów jest… słońce. Każdy z nich do zaistnienia potrzebuje kontaktu z promieniowaniem UV.

Do odczynu fototoksycznego dochodzi w momencie, w którym na organizm jednocześnie oddziaływuje promieniowanie UV oraz czynnik drażniący czyli substancje fototoksyczne. W wyniku połączenia tych dwóch czynników dochodzi do uwalniania dużej ilości wolnych rodników, które uszkadzają komórki skóry. Zmiany pojawiające się na skórze w wyniku reakcji fototoksycznej to najczęściej rumień przypominający oparzenie słoneczne lub pęcherze. Odczyny fototoksyczne często mogą pozostawiać na skórze przebarwienia.

Reakcja fotoalergiczna z pozoru może wyglądać bardzo podobnie. Do jej powstania potrzebne jest połączenie promieniowania UV oraz substancji uczulającej. W wyniku ekspozycji na te dwa czynniki powstaje alergen, który wywołuje w organizmie reakcje alergiczną, której objawami są wykwity grudkowe oraz świąd.

Jakie substancje powodują takie reakcje?

Lista substancji mogących spowodować reakcje fototoksyczną jest długa. Wśród substancji, które najczęściej powodują reakcje fototoksyczną wymieniamy: niektóre leki, zioła, dziegcie, barwniki (np. róż bengalski), niektóre konserwanty, olejki eteryczne (przede wszystkim olejek bergamotkowy, ale również cedrowy, sandałowy i cytrusowy) czy perfumy. Często mogą być to substancje roślinne, z którymi niejednokrotnie mamy kontakt codziennie np. dziurawiec, łopian, rumianek, lubczyk, piołun, seler, pietruszka, ruta zwyczajna.

W przypadku reakcji fotoalergicznej nie istnieje jedna lista substancji, które mogą ją wywoływać. Przyczyną jest oczywiście fakt, że alergie mogą powodować różne składniki, zupełnie inne dla każdego organizmu. U części osób pewne substancje będą powodować niepożądane odczyny, a dla pozostałych- będą neutralne. Składnikami o dużym ryzyku wystąpienia reakcji fotoalergicznej są przede wszystkim leki, w tym głównie leki przeciwgrzybicze, leki przeciwzapalne, antybiotyki, leki psychotropowe i przeciwpadaczkowe.

Jak im zapobiegać?

Jedyną możliwością zapobiegania reakcjom fototoksycznym i fotoalergicznym jest unikanie stosowania substancji, które mogą je powodować. Istnieje pewna grupa składników, które mogą powodować tego typu reakcje, natomiast w przypadku odczynów fotoalergicznych mechanizm ich powstawania uniemożliwia stworzenie listy składników, których należałoby unikać. Jednym z czynników niezbędnym do zajścia obu tych reakcji jest promieniowanie UV. Z tego względu ograniczenie ekspozycji skóry na słońce oraz stosowanie kremów z filtrem jest skuteczną metodą zapobiegania tym zmianom.

Czy retinol jest fototoksyczny?

Wiele źródeł podaje informacje jakoby retinol i jego pochodne były substancjami fototoksycznymi. Jest to bardzo często powielany mit, ponieważ retinol nie ma właściwości fototoksycznych.

Jednak obawa przed stosowaniem retinolu w czasie mocniejszego nasłonecznienia jest jak najbardziej słuszna, mimo tego, że nie wynika ona z jego rzekomej fototoksyczności. Retinol może uwrażliwiać skórę i dlatego polecamy zrobić sobie przerwę od jego stosowania latem czy w trakcie przebywania na słonecznych wyjazdach.

Reakcja skóry na retinol i ewentualne konsekwencje spowodowane stosowaniem tego składnika latem nie mają jednak nic wspólnego z odczynem fototoksycznym. Skóra dobrze przyzwyczajona do retinolu poprzez jego conajmniej kilkumiesięczne stosowanie będzie dobrze tolerować ten składnik latem. Niemniej jednak, jeśli decydujemy się na stosowanie retinolu okresie mocnego nasłonecznienia lepiej aplikować go tylko na noc i sięgać po produkty o bardziej łagodnym działaniu takie jak linia Reti Age marki Sesderma.

Więcej na temat retinolu pisałyśmy we wpisie: Przebarwienia- fakty i mity.

Czy witamina C jest fototoksyczna?

Podobnie jak retinol witamina C bardzo często jest posądzana o powodowanie reakcji fototoksycznej. Stosowanie witaminy C latem jest bezpieczne o czym wspominałyśmy we wpisie: Czy witaminę C można stosować latem? Nie tylko witamina C może być stosowana w okresie mocniejszego nasłonecznienia, ale również powinna być wtedy stosowana ze względu na swoje właściwości rozjaśniające przebarwienia! Ten składnik nie powoduje reakcji fototoksycznych i nie należy się go obawiać ani w kosmetykach, ani w suplementach.

Polecamy szczególnie:

- Sesderma C-VIT Liposomal Serum - Serum liposomowe - wyjątkowe serum, które zawiera witaminę C w formie 3-0 etylowego kwasu askorbinowego zamkniętego w liposomach, dzięki czemu działa wyjątkowo skutecznie.

- Topmedica Serum Liposomado Vitamina C - Liposomowe Serum Z Witaminą C - witamina C w tym produkcie została zamknięta w liposomach, dzięki którym jest w stanie wniknąć do głębszych warstw skóry.

- Dermomedica 20% Vitamin C Serum - Aktywne serum z 20% witaminą C i kwasem ferulowym - skoncentrowane serum z witaminą C oraz kwasem ferulowym to skuteczna pielęgnacja przeciwzmarszczkowa.

- Obagi Professional - C Serum 15% - serum z wysokim stężeniem witaminy C jest polecane do pielęgnacji każdego typu skóry w tym skóry z tendencją do powstawania przebarwień.

- iS Clinical Genexc Serum - zawiera wyjątkowy składnik jakim są ekstremozymy, które maja zdolność do ochrony DNA przed uszkodzeniami.

- phFormula Vita C Serum - Aktywne serum na bazie witaminy C - serum o silnych właściwościach przeciwzmarszczkowych zawiera również kwas hialuronowy oraz peptydy, dzięki którym skóra jest odpowiednio nawilżona i zregenerowana.

Latem warto wybrać kosmetyki z niższym stężeniem witaminy C- wysokie stężenia szczególnie w przypadku skóry wrażliwej mogą spowodować podrażnienie.

Czy kwasy AHA i BHA są fototoksyczne?

Kolejną grupą składników podejrzewaną o działanie fototoksyczne są kwasy AHA i BHA. Dokładny opis każdego z nich znajdziecie we wpisie: Kosmetyki z kwasami - który będzie najlepszy dla Ciebie? W przypadku tej grupy składników sytuacja nie jest tak oczywista. Podobnie jak w przypadku retinolu kwasy AHA i BHA mają m.in działanie złuszczające, które powoduje uwrażliwienie. Z tego względu w okresie mocniejszego nasłonecznienia nie zaleca się stosowania kwasów. Nie ma jednak jednoznacznych badań, które potwierdzają, aby reakcja zachodząca w skórze pod wpływem ekspozycji na słońce po zastosowaniu kwasów AHA i BHA była reakcją fototoksyczną. Bardzo duże znaczenie podczas stosowania kwasów AHA i BHA latem ma oczywiście ich stężenie. Im wyższe stężenie tym większe jest ryzyko niepożądanych efektów. Nawet jeśli reakcja zachodząca w skórze nie jest reakcja fototoksyczną, warto odstawić preparaty z silnymi kwasami AHA i BHA w okresie dużego nasłonecznienia.

Wyjątkiem mogą być delikatne kwasy takie jak np. kwas migdałowy mogą być stosowane również latem, natomiast należy pamiętać o stosowaniu ochrony przeciwsłonecznej w ciągu dnia!

Polecamy lotiony marki Biologique Recherche, w których składzie znajdziemy kwasu AHA, BHA oraz PHA. Lotion P50 występuje w kilku wersjach, które różnią się od siebie stężeniem kwasów AHA. Lotion stosujemy jako tonik- przecieramy oczyszczoną skórę twarzy, najlepiej wieczorem.

- Biologique Recherche Lotion P50 - Złuszczający lotion do skóry tłustej - posiada najwyższe stężenie kwasów AHA, działa najsilniej i polecany jest do skóry tłustej i trądzikowej.

- Biologique Recherche Lotion P50 PIGM 400 - Złuszczający i rozjaśniający lotion - lotion o najniższym stężeniu kwasów AHA działa bardzo delikatnie. W składzie znajdziemy także ekstrakty roślinne o właściwościach rozjaśniających, dzięki którym przebarwienia stają się coraz mniej widoczne. Takie samo stężenie kwasów AHA znajdziemy również w lotionie P50W, który polecany jest do stosowania w pielęgnacji skóry wrażliwej.

- Biologique Recherche Lotion P50V - Złuszczający lotion P50V do skóry dojrzałej - stężenie kwasów AHA w tym lotionie jest niższe niż w przypadku klasycznej wersji lotionu P50. Mimo wszystko, kosmetyk działa intensywnie i polecany jest dla skóry suchej i dojrzałej.

Kremy z kwasami PHA takie jak Neostrata Bionic Face Cream będą dobrym rozwiązaniem w okresie letnim, jeśli nie chcemy rezygnować z kontaktu ze słońcem.

Reakcje fototoksyczne i fotoalergiczne nie należą do przyjemnych i staramy się ich unikać. W okresie mocniejszego nasłonecznienia szczególnie ważne jest zwracanie uwagi na przyjmowane leki oraz zioła obecne zarówno w kosmetykach jak i suplementach. W pielęgnacji skóry latem warto postawić na składniki regenerujące m.in. kwas hialuronowy, kolagen, komórki macierzyste, czy peptydy. Odpowiednia profilaktyka pozwoli zminimalizować ryzyko nieprzyjemnych odczynów do minimum.

Stosujecie filtry przeciwsłoneczne? Unikacie latem pewnych składników?