Wszystko, co musisz wiedzieć o ochronie przeciwsłonecznej według Alicji Śliwowskiej, znanej jako dr Scura

Rodzaje filtrów

Filtry dzieli się na fizyczne oraz chemiczne. Filtry fizyczne, inaczej mineralne (tlenek cynku, dwutlenek tytanu) nie penetrują bariery naskórkowej, a ich zadaniem jest (wbrew krążącym mitom) nie tylko odbijanie promieniowania, ale także jego pochłanianie. Filtry chemiczne działają nieco inaczej.

Mogą penetrować barierę naskórkową, a pod wpływem pochłaniania promieniowania UV ich cząsteczka ulega przemianie lub rozpadowi. Na rynku istnieje także wiele kosmetyków zawierających zarówno filtry fizyczne, jak i chemiczne, które potocznie nazywa się „filtrami mieszanymi”.

Filtry chemiczne czy fizyczne – które wybrać?

Wszystko zależy od rodzaju i aktualnego stanu skóry. Znaczna większość filtrów chemicznych jest dobrze tolerowana przez każdy rodzaj i typ skóry, ale niektóre substancje (lub produkty ich przemiany/rozpadu zachodzące pod wpływem działania promieniowania UV) mogą nie służyć skórze bardzo reaktywnej i wówczas zalecane są filtry fizyczne. Są one dobrze tolerowane nawet przez skóry wrażliwe, ale ich minusem jest dość łatwe ścieranie się z powierzchni skóry.

Dodatkowo, filtry fizyczne w dużym stężeniu w preparacie i w formie zmikronizowanej mogą powodować bielenie skóry. Najlepsze filtry to takie, które służą skórze i chronią przed całym spektrum promieniowania UVA i UVB.

Skóra gejszy, czyli niepożądany efekt bielenia skóry przez filtry

Filtry fizyczne stosowane w produktach kosmetycznych to tlenek cynku i dwutlenek tytanu. Wspomniane tlenki w rozmiarze „mikro” mają biały kolor i są stosowane nie tylko jako filtry, ale także białe pigmenty w kosmetykach. Odpowiednia dawka wspomnianych filtrów fizycznych w produkcie może zapewnić ochronę przeciwko UVA i UVB na wysokim poziomie, ale niesie to za sobą ryzyko bielenia skóry przez preparat.

Efekt bielenia przez tlenek cynku i dwutlenek tytanu jest niwelowany przez zmniejszanie rozmiaru ich cząstek z „mikro” do „nano”. Filtry fizyczne w rozmiarze „nano” mogą przenikać przez barierę naskórkową ze względu na bardzo niewielki rozmiar cząstek; jest to temat dość kontrowersyjny, dlatego niektórzy producenci kosmetyczni używają cząstek zmikronizowanych.

Co oznacza SPF?

SPF (ang. sun protection factor) oznacza wskaźnik ochrony tylko przed promieniowaniem UVB. Pamiętając o tym, że należy chronić skórę zarówno przed UVA, jak i UVB, należy szukać produktów zawierających filtry przeciwko obu rodzajom promieniowania UV.

Jak czytać etykiety produktów z filtrami?

SPF określa ochronę wyłącznie przed promieniowaniem UVB. Do opisu ochrony skóry przed promieniowaniem UVA służą współczynniki PPD oraz PA. PPD (ang. persistent pigmentation darkening) znany jest jako współczynnik trwałego przyciemnienia skóry. Jego wartość wskazuje, ile razy zmniejszy się dawka promieniowania UVA absorbowanego przez skórę po aplikacji odpowiedniej ilości produktu z filtrami.

Producenci kosmetyczni częściej korzystają jednak ze współczynnika PA (ang. the protection grade of UVA). PA wyrażany jest w skali plusów - im jest ich więcej, tym lepsza ochrona przeciwko pUVA. Niektóre produkty znakowane są jako "broad spectrum", co oznacza, że chronią one przed pUVA oraz przed pUVB w porównywalnym stopniu. Takie znakowanie spotkać można głównie na produktach pochodzących ze Stanów Zjednoczonych.

Różnica między SPF 30, a SPF 50 - czy jest znacząca?

Produkt z SPF 30 blokuje około 97% promieni docierających do skóry, podczas gdy SPF 50 - 98%. Jak widać, różnica nie jest kolosalna, ale każdy procent ma znaczenie, zwłaszcza, że dużo osób aplikuje niedostateczną ilość produktu, tym samym obniżając fotoprotekcję faktyczną od tej deklarowanej przez producenta. Należy pamiętać, że żaden filtr nie blokuje 100% promieniowania.

Dlaczego serum antyoksydacyjne i krem z filtrem to duet idealny? Czy zawsze musi być to serum z wit. C?

Połączenie antyoksydacji z fotoprotekcją w porannej pielęgnacji to świetny pomysł. Promieniowanie UV jest jedną z głównych przyczyn powstawania wolnych rodników w skórze, które znacznie przyspieszają proces starzenia się skóry, nasilają procesy zapalne i zwiększają stres oksydacyjny komórek skóry.

Kosmetyki z filtrami ograniczają ilość promieniowania UV, jaka dociera do skóry, ale nigdy w stu procentach. Dlatego też stosowanie antyoksydantów porannej pielęgnacji zmniejsza negatywny efekt promieni słonecznych na skórę i wspiera działanie filtrów. Na rynku kosmetycznym istnieje wiele produktów zawierających różnorodne antyoksydanty. Dobrym pomysłem będzie serum z witaminą C, która oprócz neutralizowania wolnych rodników pozytywnie wpływa na koloryt skóry.

W przypadku skór problematycznych zaleca się pochodne witaminy C, a nie czysty kwas askorbinowy. Oprócz wspomnianej substancji aktywnej mamy do wyboru takie składniki jak niacynamid, resweratrol, witaminę E czy kurkuminę.

Czy filtry powinny stosować dzieci?

Uważa się, że dzieci do pierwszego roku życia nie powinny stosować preparatów z filtrami i powinny przebywać w cieniu, spędzając czas na dworze w słoneczne dni. Nie zawsze jednak jest to możliwe, dlatego dla dzieci poniżej pierwszego roku życia zalecane jest stosowanie wyłącznie preparatów bazujących na filtrach fizycznych.

Starsze dzieci mogą już stosować filtry chemiczne oraz mieszane, jeżeli ich skóra reaguje dobrze i nie jest reaktywna. Dobrą opcją są także ubrania z faktorem UPF, który jest odpowiednikiem kosmetycznego SPF.

Jak je reaplikować?

Reaplikacja filtrów to nie wymysł producentów kosmetycznych, a oficjalne zalecenia europejskiej organizacji COLIPA (The Cosmetic Toiletry and Perfumery Association). Filtry fizyczne łatwo ścierają się z powierzchni skóry, a filtry chemiczne degradują się wskutek pochłaniania promieni UV. W związku z tym faktem produkty dające fotoprotekcję należy reaplikować w ciągu dnia.

Optymalny czas pomiędzy kolejnymi reaplikacjami wynosi 2 - 3 godziny. Czas ten jest nieprzekraczalny zwłaszcza dla osób przebywających na dworze oraz pracowników biurowych, których stanowiska są w pobliżu okna (ze względu na fakt, że promieniowanie UV przenika przez szyby).

W przypadku braku makijażu na skórze, do reaplikacji warto wykorzystać ten sam produkt, który był stosowany w porannej pielęgnacji. Dobrym produktem do replikacji filtrów na makijaż są z kolei pudry oraz kompakty zawierające składniki fotoprotekcyjne.

Ile nakładać filtrów? Czy metoda dwóch palców jest zawsze poprawna? Czy bardziej obrazowa?

Znana jest reguła dwóch palców - środkowego i wskazującego. Ilość produktu mieszcząca się na długości wspomnianych dwóch palców jest wystarczająca do ochrony skóry twarzy i szyi. Niestety, metoda ta bywa zawodna. Wynika to z konsystencji produktu oraz rodzaju dozownika. Kluczowa jest też długość palców, która, jak wiadomo, jest indywidualna dla każdego człowieka.

Dużo bardziej wiarygodną metodą jest aplikacja 2 mg produktu na każdy 1 cm kwadratowy skóry. Właśnie taka ilość produktu jest aplikowana na skórę ochotników biorących udział w badaniu skuteczności produktów z filtrem i jest ona zgodna z normą ISO 24444. Co więcej, taka ilość daje fotoprotekcję na poziomie deklarowanym przez producenta.

Dlaczego warto stosować filtry? Czy trzeba to robić cały rok?

Pamiętajmy, że promieniowanie UV jest jednym z głównych przyczyn starzenia się skóry. Promieniowanie UV jest bowiem odpowiedzialne za powstawanie wolnych rodników, które niszczą tkanki organizmu, degradują włókna kolagenu i elastyny i stymulują procesy zapalne. Mogą także uszkadzać DNA i pośrednio przyczyniać się do jego mutacji.

Promieniowanie UVB jest największe w słoneczne dni, nie przenika przez chmury i szyby. Z kolei promieniowanie UVA dociera do naszej skóry w praktycznie stałej dawce przez cały rok i w przeciwieństwie do UVB przenika przez wspomniane już chmury i szyby. Dlatego też ochrona skóry przed promieniami słonecznymi przez cały rok to absolutna podstawa profilaktyki przeciwstarzeniowej, która dodatkowo zmniejsza ryzyko powstawania nowotworów skóry związanych z promieniowaniem UV.

Jeśli macie dodatkowe pytania o ochronę przeciwsłoneczną, to skorzystajcie z bezpłatnych porad kosmetologów w Topestetic - przez czat na stronie bloga i sklepu, telefonicznie lub mailowo.