Czy należy obawiać się filtrów przeciwsłonecznych? Rozwiewamy mity razem z RacjąPielęgnacją

Mit 1. Filtry fizyczne są lepsze od tych chemicznych

Filtry przede wszystkim mają być skuteczne. Każdy z filtrów ma swoje wady i zalety, ale wszystkie filtry w kosmetykach ochronnych przed promieniowaniem UV są dokładnie przebadane. Jedne i drugie filtry są tak samo bezpieczne, różnią się trochę działaniem. Obydwa rodzaje filtrów przeszły pozytywnie ocenę bezpieczeństwa przez niezależny zespół toksykologów (Komitet Naukowy ds. Bezpieczeństwa Konsumentów).

Sama zawartość konkretnego składnika nie gwarantuje tej efektywności. Dlatego nie można oceniać, który z filtrów – chemiczny czy fizyczny – są lepsze. Najlepiej spojrzeć na badania całej receptury.

Mit. 2. Filtry chemiczne pochłaniają, a fizyczne odbijają

Może nie tyle jest to mit, co nieścisłość. Do tej pory był to podział taki dość zero-jedynkowy. Jednak najnowsze badania mówią coś innego. Filtry fizyczne mają lukę absorpcyjną ok. 400 nm – absorbują promieniowanie o falach krótszych, niż luka, a fale dłuższe – odbijają. Czyli działają w pewnym zakresie promieniowania jak filtry chemiczne.

Z drugiej strony filtr chemiczny o nazwie INCI Methylene Bis-Benzotriazolyl Tetramethylbutylphenol to składnik, który nie rozpuszcza się ani w wodzie, ani w oleju - jest zawieszony jak filtry mineralne i odbija część promieniowania. Może często dawać białą poświatę w kremach z jego zawartością.

Źródła:

• Cole C, Shyr T, Ou-Yang H. Metal oxide sunscreens protect skin by absorption, not by reflection or scattering. Photodermatol Photoimmunol Photomed. 2016 Jan;32(1):5-10. doi: 10.1111/phpp.12214. Epub 2015 Nov 10. PMID: 26431814.
• Beasley DG, Meyer TA. Characterization of the UVA protection provided by avobenzone, zinc oxide, and titanium dioxide in broad-spectrum sunscreen products. Am J Clin Dermatol. 2010 Dec 1;11(6):413-21. doi: 10.2165/11537050-000000000-00000. PMID: 20806994.
• Wolf R, Matz H, Orion E, Lipozencić J. Sunscreens--the ultimate cosmetic. Acta Dermatovenerol Croat. 2003;11(3):158-62. PMID: 12967508.

Mit. 3. Filtry blokują syntezę witaminy D w skórze

Mit, który chyba zaraz obok nieśmiertelnego oleju z pestek malin, jest jednym z najczęściej przywoływanych w świecie social mediów. Spoiler - stosowanie kremów SPF nie blokuje syntezy witaminy D w skórze. I to z kilku względów:

• kremy z filtrem nie blokują w 100% promieniowania UVB, które jest odpowiedzialne za proces syntezy witaminy D z prowitaminy,
• do produkcji witaminy D wymagane są jedynie krótkie ekspozycje,
• aby w naszym naskórku powstało 10 tysięcy jednostek witaminy D, potrzebna jest 1 dawka rumieniowa, czyli lekkie zaczerwienienie około 18% powierzchni skóry.

Dodatkowo, badania rozpoczynające „mity” były przeprowadzone w warunkach laboratoryjnych – z zastosowaniem sztucznych źródeł światła, różniących się od światła słonecznego długością fali. Badania mówią o tym, że kremy z filtrem upośledzają ten proces, ale nie blokują tego procesu. Trzeba tu jednak się zastanowić, co jest dla Was ważniejsze – potencjalnie niższy poziom witaminy D (co jest też zależne m.in. od diety) czy przeciwdziałanie negatywnym skutkom działania promieniowania UV.

Źródła:

• Norval M, Wulf HC. Does chronic sunscreen use reduce vitamin D production to insufficient levels? Br J Dermatol. 2009 Oct;161(4):732-6. doi: 10.1111/j.1365-2133.2009.09332.x. Epub 2009 Jun 4. PMID: 19663879.
• Al-Mutairi N, Issa BI, Nair V. Photoprotection and vitamin D status: a study on awareness, knowledge and attitude towards sun protection in general population from Kuwait, and its relation with vitamin D levels. Indian J Dermatol Venereol Leprol. 2012 May-Jun;78(3):342-9. doi: 10.4103/0378-6323.95451. PMID: 22565435.
• Debska O, Kamińska-Winciorek G, Spiewak R. Czy stosowanie kosmetyków przeciwsłonecznych wpływa na poziom witaminy D w organizmie? [Does sunscreen use influence the level of vitamin D in the body?]. Pol Merkur Lekarski. 2013 Jun;34(204):368-70. Polish. PMID: 23882939.
• Young AR, Narbutt J, Harrison GI, Lawrence KP, Bell M, O'Connor C, Olsen P, Grys K, Baczynska KA, Rogowski-Tylman M, Wulf HC, Lesiak A, Philipsen PA. Optimal sunscreen use, during a sun holiday with a very high ultraviolet index, allows vitamin D synthesis without sunburn. Br J Dermatol. 2019 Nov;181(5):1052-1062. doi: 10.1111/bjd.17888. Epub 2019 May 24. PMID: 31069787; PMCID: PMC6899952.

Mit. 4. Filtry chemiczne wpływają na gospodarkę hormonalną

Kontrowersje w tym temacie budzi szczególnie jeden związek – oksybenzon, który ma najsilniejsze działanie estrogenowe spośród wszystkich dostępnych filtrów UV. Jednak w wytycznych Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego działania niepożądane u ludzi mogą wystąpić dopiero po codziennej aplikacji kremu z oksybenzonem przez ponad 35 lat. Oksybenzon jest stosowany w fotoprotekcji w USA od 1978 r. i jak dotąd nie stwierdzono jego negatywnego wpływu na gospodarkę estrogenową.

Ponadto działanie proestrogenne filtrów chemicznych potwierdzone w badaniach było prowadzone in vitro lub na zwierzętach (badania na zwierzętach filtrów zostały przeprowadzone, wtedy kiedy jeszcze było to dozwolone, czyli przed 2009 r.), którym podawano filtry chemiczne doustnie. Te warunki nie odzwierciedlają rzeczywistych warunków stosowania filtrów chemicznych.

We wspomnianych badaniach na zwierzętach dopiero ogromne ilości kremów z filtrem miały istotny wpływ, a same badania były niejednoznaczne. W innych badaniach, które były kontynuacją badań na zwierzętach, sprawdzano także, kiedy najbardziej kontrowersyjny składnik, czyli Oksybenzon, wpłynie na równowagę hormonalną u ludzi. Wyszło, że trzeba byłoby stosować go w realnym scenariuszu aż przez 277 lat, żeby osiągnąć taką dawkę ogólnoustrojową i efekty, jak w badaniu na szczurach.

Źródła:

• Steven Q et al, Safety of Oxybenzone: Putting Numbers Into Perspective, Arch Dermatol. 2011;147(7):865-866
• J. Narbutt , H. Wolska, A. Kaszuba, A. Langner, A. Lesiak , J.Maj, W. Placek, A. Reich, L. Rudnicka, B. Zegarska: Fotoprotekcja. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego w: Przegląd Dermatologiczny, 2018

Mit. 5. Oleje naturalne mogą być stosowane jako zamienniki kremów z filtrem

No co to nie. Naturalne oleje nie przeszły badań laboratoryjnych i testów na skórze wymaganych do ustalenia ich SPF. Absorpcja UV m.in. aloesu, oleju rzepakowego, oleju kokosowego, oliwy z oliwek i oleju sojowego, jeśli chodzi o blokowanie promieniowania UV to wartości zbliżone 1. Co najważniejsze nie została przebadana zdolność fotostabilności olejów roślinnych, co ma kluczowe znaczenie przy ochronie przeciwsłonecznej.

Źródła:

• Gause S, Chauhan A. UV-blocking potential of oils and juices. Int J Cosmet Sci. 2016 Aug;38(4):354-63. doi: 10.1111/ics.12296. Epub 2016 Jan 29. PMID: 26610885.
• Ácsová A, Hojerová J, Janotková L, Bendová H, Jedličková L, Hamranová V, Martiniaková S. The real UVB photoprotective efficacy of vegetable oils: in vitro and in vivo studies. Photochem Photobiol Sci. 2021 Jan;20(1):139-151. doi: 10.1007/s43630-020-00009-3. Epub 2021 Jan 19. PMID: 33721242.
• Li L, Chong L, Huang T, Ma Y, Li Y, Ding H. Natural products and extracts from plants as natural UV filters for sunscreens: A review. Animal Model Exp Med. 2023 Jun;6(3):183-195. doi: 10.1002/ame2.12295. Epub 2022 Dec 19. PMID: 36536536; PMCID: PMC10272908.

Mitów na temat ochrony przeciwsłonecznej jest wiele. Można w nie wierzyć lub nie – w dzisiejszych czasach na każdą naszą tezę znajdzie się potwierdzenie w badaniach. Warto jednak kierować się zdrowym rozsądkiem i rozważyć, czym będzie skutkować nie-stosowanie kremów ochronnych. A jak znacie jakieś inne mity i chcecie je rozwiać to piszcie w komentarzach!