Zaskórniki - jak zaplanować pielęgnację, aby sobie z nimi poradzić? Zapytaliśmy o to Alicję Śliwowską

Zaskórniki - czym są i jak powstają? Jakie są rodzaje zaskórników i jak je rozpoznać?

Zaskórniki to zmiany skórne o charakterze niezapalnym, powstające w wyniku blokowania (czopowania) ujść mieszków włosowych.

Wyróżnia się zaskórniki otwarte i zamknięte.

Te pierwsze mają wygląd ciemnych (brązowych, czarnych) punkcików, a ich kolor wynika z kontaktu treści zaskórnika z powietrzem i utleniania jego zawartości.

Zaskórniki zamknięte z kolei mają postać jasnych, drobnych i wypukłych zmian skórnych. Ich treść nie ulega utlenieniu, ponieważ powierzchnia zaskórnika jest pokryta kilkoma warstwami komórek naskórka.

Czym jest trądzik zaskórnikowy? Czy zawsze mając zaskórniki (np. na nosie), mamy do czynienia z trądzikiem?

Zgodnie z klasyfikacją prezentowaną w podręcznikach naukowych, to odmiana trądziku, w której dominują zmiany o charakterze zaskórników zamkniętych lub otwartych o średnicy od 1 do 3 mm; lokalizacja jego występowania to głównie twarz, rzadziej dekolt czy plecy.

Kwasy czy retinoidy? A może jedno i drugie?

Kwasy regulują proces keratynizacji naskórka, a więc działają na jedną z głównych przyczyn powstawania zmian skórnych. Wyrównują także koloryt skóry.

Retinoidy działają przeciwzapalnie, regulują proces keratynizacji, działają keratolitycznie i normalizują pracę gruczołów łojowych, choć w literaturze naukowej są doniesienia na temat słabego działania seboregulującego retinoidów stosowanych na skórę.

Co więcej, kwas retinowy i jego pochodne działają komedolitycznie, wskutek czego dochodzi do zmiany mikrośrodowiska w zaczopowanym wcześniej mieszku włosowym i redukcji nadmiernego namnażania się komórek C.acnes. Wiadomo, że retinoidy wykazują także aktywność przeciwzapalną, związaną z supresją ekspresji TLR, hamowaniem produkcji niektórych interleukin oraz modulacją migracji limfocytów T CD4+ i CD8+.

Warto pamiętać o tym, że zarówno kwasy, jak i retinoidy zwiększają wrażliwość skóry na działanie promieniowania UV. Dlatego też przy ich stosowaniu obowiązkowym punktem pielęgnacji powinien być regularnie stosowany preparat z filtrami. Warto podkreślić również, jak ważne jest nawilżanie i wsparcie regeneracji bariery naskórkowej. Im jej większa integralność, tym mniejsze ryzyko podrażnienia skóry i lepsza tolerancja preparatów zawierających wspomniane substancje aktywne.

Jak ułożyć pielęgnację?

Na początek warto zweryfikować stan bariery naskórkowej. Jeżeli skóra jest ściągnięta, zaczerwieniona czy podrażniona, a wspomniane objawy nasilają się zwłaszcza po jej umyciu, to znak, że przed wprowadzeniem substancji aktywnych, typu kwasy czy retinoidy do pielęgnacji, należy zająć się regeneracją bariery naskórkowej.

Wówczas przez kilka tygodni należy stosować łagodne oczyszczanie, a w wieczornej pielęgnacji stosować na zmianę preparaty nawilżające i regenerujące. Gdy objawy związane z dysfunkcją bariery naskórkowej ulegną zmniejszeniu, można rozważyć wprowadzenie mocniejszych substancji aktywnych.

Jeżeli dopiero wprowadzamy do swojej pielęgnacji retinoidy, należy przejść przez proces retynizacji, czyli przyzwyczajania skóry do retinoidów. Zwykle trwa on od kilku do kilkunastu tygodni. W tym czasie należy ograniczyć stosowanie innych mocniejszych substancji aktywnych.

Jeżeli jednak Twoja skóra jest już przyzwyczajona do retinoidów, możesz łączyć je z kwasami w jednej pielęgnacji. W mojej opinii dobrze sprawdza się tutaj tak zwany skin cycling, który polega na stosowaniu retinoidów jednego wieczoru, kolejnego kwasów, podczas gdy trzeci dzień to czas na regenerację i nawilżanie skóry.

Pamiętaj, że to tylko propozycja, a częstotliwość stosowania określonych produktów pielęgnacyjnych powinna być dobrana indywidualnie do aktualnego stanu i potrzeb skóry. Tutaj z pomocą przychodzą specjalistki zespołu Topestetic.

Czy mając zaskórniki trzeba stosować SPF?

Oczywiście! Fotoprotekcja to tak naprawdę nieodzowny element każdej pielęgnacji. Osoby ze skórą problematyczną mają często obawy przed stosowaniem produktów z filtrami, ponieważ boją się, że te mogą pogorszyć stan ich skóry. Nic bardziej mylnego. To po prostu kwestia doboru odpowiedniej formuły i dokładnego oczyszczania skóry w wieczornej pielęgnacji.

Czy mając zaskórniki muszę nawilżać skórę?

Nawilżanie to etap pielęgnacji, który powinien na stałe zagościć w naszych rutynach. Osoby ze skórą problematyczną często pomijają etap nawilżania i regeneracji, ponieważ wydaje im się, że skóra mieszana lub tłusta tego nie potrzebują. Nic bardziej mylnego, często nadmierne przetłuszczanie się skóry jest sygnałem, że brak jej nawilżenia.

Co więcej, u osób ze skórą przesuszoną i odwodnioną często obserwuje się wzmożoną keratynizację, to taki mechanizm obronny skóry mający na celu zredukowanie przeznaskórkowej utraty wody. Pamiętajmy więc o regularnym dostarczaniu skórze wody - zarówno od środka, jak i od zewnątrz. W przypadku skóry problematycznej wybierajmy po prostu lżejsze formuły produktów.

Czy można mieć suchą skórę i zaskórniki? Czy one zawsze pojawiają się przy skórze tłustej?

Można, ponieważ osoby ze skórą suchą również mogą mieć problem nadmierną keratynizacją naskórka. Jednak trzeba przyznać, że tego typu zmiany skórne znacznie częściej występują u osób ze skórą tłustą czy mieszaną i mają związek również z nadmiernym wydzielaniem sebum.

Czy mając trądzik różowaty można mieć zaskórniki?

Osoby z trądzikiem różowatym również mogą mieć zaskórniki, ale tego typu zmiany skórne nie są charakterystyczne dla wspomnianej dermatozy. Mogą niekiedy występować w niewielkiej ilości na nosie czy na brodzie. Większa ilość zaskórników u osób z trądzikiem różowatym często jest oznaką współistnienia trądziku różowatego i zwyczajnego.

Czy czasem zaskórniki wymagają leczenia farmakologicznego? A może da się je zwalczyć samą pielęgnacją?

Połączenie preparatów do pielęgnacji na bazie retinoidów i kwasów (głównie kwasu salicylowego) oraz dobrze dobranych zabiegów profesjonalnych często przynosi dobre rezultaty terapeutyczne. Niestety u niektórych osób problem jest mocno nasilony, a sama pielęgnacja okazuje się być niewystarczająca. Wówczas warto rozważyć wdrożenie leczenia bazującego przede wszystkim na mocniejszych preparatach z retinoidami.

Co suplementować przy zaskórnikach?

Nie ma określonych suplementów, które działałyby bezpośrednio na zaskórniki, ale warto podkreślić, że możemy wpłynąć na przyczyny ich powstawania. Warto wiedzieć, że androgeny i problemy z gospodarką węglowodanową zwiększają aktywność gruczołów łojowych i nasilają proces keratynizacji naskórka, co bezpośrednio zwiększa ryzyko powstawania zmian skórnych, również zaskórników.

Dlatego też na start warto zadbać o dobrze zbilansowaną dietę, obfitującą w jak najmniej przetworzone produkty. Należy też pamiętać o codziennej suplementacji kwasów omega-3, ponieważ mają one wpływ na jakość naszego sebum. Im większa lepkość i zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych w sebum, tym większe ryzyko powstawania zmian skórnych.

Na koniec wspomnijmy jeszcze o wodzie. Jej odpowiednia podaż jest niezwykle ważna dla zdrowia naszego całego organizmu, w tym skóry.